سايت عربي براي همه را  از طریق یکی از این دو آدرس باز کنید:

www.arabiforall.com/

http://arabicforall.rozblog.com/

قابل توجه معلمان عربی و اساتید مکالمه و مراکز آموزش زبان عربی

معرفی معلمان عربی و مترجمان و اساتید زبان عربی برای تدریس خصوصی و.... در سایت عربی برای همه!

آیا کلمه منبطل در عربی وجود دارد؟

پاسخ کوتاه: این کلمه در عربی فصیح وجود ندارد ولی در لهجه های عامیانه و محلی موجود است.
 پاسخ تفصیلی: در روزهای اخیر جدال و مناقشه گسترده ای بر سر کلمه "منبطل" ایجاد شده است. قضیه از این قرار است که ریاست محترم قوه قضائیه آیت الله لاریجانی در سخنان خود از کلمه "منبطل" استفاده کرده و آقای مسیح مهاجری مدیر مسؤول روزنامه جمهوری  اسلامی به ایشان اشکال کرده که چرا از این کلمه که در زبان عربی وجود ندارد استفاده کرده است. در مقابل جمعی به دفاع از آقای لاریجانی پرداخته و با استناد به تعدادی کتاب فقهی و اصولی از جمله کتاب مجمع الأفکار میرزا هاشمی آملی سعی کردند وجود این کلمه در زبان عربی را اثبات کنند. خبر مربوط به این ماجرا در حال حاضر جزو پربیننده ترین خبرها در سایتهای خبری شده است!)
(مطالعه موضوع در سایت رجا نیوز)
با اینکه من اهل این جدالهای بی فایده سیاسی نیستم  و پرداختن به مشکلات دین و دنیای مردم را مهمتر از این امور می دانم ولی به منظور آگاهی هموطنان گرامی ذکر چند نکته را از باب اطلاع رسانی بر خود لازم دانستم:

معیار دراین که بدانیم یک کلمه در عربی وجود دارد یا نه رجوع به معاجم لغوی و فرهنگ لغتهای اصیل عربی است که با الهام از آثار نظم و نثر عرب از دوران جاهلیت تا دهه های اولیه عصر اسلامی تالیف شده اند. وجود یک کلمه در یک کتاب که توسط یک غیر عرب آن هم در قرنهای اخیر تالیف شده است نشان دهنده وجود آن در زبان عربی نیست. به عنوان مثال اگر بخواهیم از رفتن ریشه "بطل" به باب انفعال آگاه شویم باید به معجم مراجعه کنیم یا اینکه این کلمه را در قرآن و احادیث صحیح یا در کلام عرب عصر جاهلیت و ابتدای عصر اسلامی بیابیم .  در مورد "منبطل" با اینکه  این کلمه در باب انفعال است و این باب از ابواب معروف زبان عربی است، اما عربها هر ریشه ای را در هر ماده ای استعمال نکرده اند و ما در عربی باید پیرو استعمال عرب باشیم. همینطور است ماده "ض ر ب" که مانند "ب ط ل" در باب انفعال استعمال نشده است و در عربی فصیح درست نیست که بگوییم "انضرب".
بنده با وجود اطمینان از نبود کلمه "منبطل" در زبان عربی فصیح در 10 معجم معتبر عربی جستجو کردم و هیچ اثری از این کلمه و استعمال ماده "ب ط ل" در باب انفعال نیافتم.
شما نیز برای اطمینان میتوانید از سایت الباحث العربی که یک معجم عربی آنلاین است و قابلیت جستجو در پنج معجم معتبر عربی را دارد، استفاده کنید.
http://www.baheth.info
نکته دیگر اینکه در عربی باب انفعال برای تبدیل فعل متعدی به لازم است. مثلا جَرَح ( زخمی کرد) اگر به باب انفعال برده شود (انجرح) معنایش می شود زخمی شد. اما "بطل" خودش لازم است(باطل شد) و فعل لازم به باب انفعال برده نمی شود.
سوال1:
شاید کسی اشکال بکند که اگر این کلمه در زبان عربی وجود ندارد پس چرا با جستجو در گوگل میتوان سایتهای عربی فراوانی را یافت که از این کلمه در آنها استفاده شده است؟ پاسخ این است که عربها در لهجه های عامیانه از بسیاری از قواعد عربی تخلف کرده اند و از میان این تخلفات استعمال یک ماده یا ریشه در ابوابی است که قبلا در آن استعمال نشده است. با دقت در سایتهایی که ایم کلمه در آنها یافت میشود، میتوان به طور کامل ملاحظه کرد که شخصی که که این کلمه را نوشته در حال صحبت کردن به یکی از لهجه های عامیانه بوده و یا با وجود صحبت به عربی فصیح از لهجه عامیانه تاثیر پذیرفته است.
مشاهده نتیجه جستجو در گوگل 
سوال 2: پس يك متخصص كامپوتر يا آي تي يا ژنتيك عرب زبان چون از كلماتي استفاده ميكند كه دركتب لغت نیست عربي اش فصيح نيست؟
 موضوع اصطلاحات علوم جدید مانند آی تی و ... فرق می کند. در زمان قدیم هم ماده "ب ط ل" وجود داشت و هم معنایی که آقای لاریجانی با این کلمه قصدش کردند ولی عرب هیچ وقت نگفت "انبطل" یا "منبطل" و فقط می گفت "بَطَلَ" یا "أبطِل" به صورت مجهول.
اما اصطلاحات جدید مانند ژنتیک و آی تی که در زمان قدیم وجود نداشت تا برایش کلمه وضع کنند. بنا بر این در اصطلاحات جدید گاهی واژه شناسان عرب مجبور می شوند بعضی ماده ها را در ابوابی استعمال کنند که در عربی قدیم در آن استعمال نشده بودند مانند "حاسوب" که به معنای رایانه است و ماده "ح س ب" در گذشته در وزن "فاعول" استفاده نشده بود و این یک استعمال جدبد است. اما باطل بودن یا باطل شدن  اصطلاح جدیدی نیست. حتی  به فرض جدید بودن باید در معجمهای عربی معاصر که اصطلاحات آی تی و ژنتیک و .. را هم درخود دارد یافت می شد که نمی شود. با اینکه کلماتی مانند "حاسوب" در معاجم عربی معاصر یافت می شوند ولی کلمه منبطل حتی در معجمهای عربی معاصر هم وجود ندارد چون این استعمال فصیح نیست. 
البته این را هم باید اضافه کنم که معمولا در این علوم از کلمات بیگانه و مخصوصا انگلیسی بیشتر استفاده می شود که باز فصیح یا غیر فصیح بودن آنها پیرو استعمال عرب است. ممکن است مانند کلمه "تلفاز" به معنای تلوزیون، استعمالش در عربی فصیح  آنقدر رایج شود  که کلمه فصیح به شمار آید و در معاجم عربی فصیح معاصر ذکر شود و ممکن است مانند کلمه "ایمیل" فقط در گفتار و کوچه و بازار استفاده شود و کسی در مقاله یا کتاب از آن استفاده نکند و به جای آن از "البرید الالکترونی" استفاده کند. با اینکه هر دو جزء کلمه دوم هم غیر عربی است ولی استعمالش در عربی فصیح امروز رایج شده و ما آنرا کلمه فصیح حساب می کنیم. اما استعمال کلمه "منبطل" در عربی فصیح معاصر هم درست نیست و اگر کسی در شعر یا مقاله و کتابی که به عربی فصیح نوشته از آن استفاده کند مطمئنا ادبای عرب آنرا اشتباه محسوب می کنند.

نتیجه این که این کلمه در عربی فصیح وجود ندارد ولی در لهجه های عامیانه وجود دارد. البته اصطلاح منبطل ساخته ریاست محترم قوه قضائیه نیست و قبل از ایشان هم بسیاری دچار به اشتباه از این کلمه در قالب مقالات یا کتبی که به عربی فصیح نوشته شده استفاده کرده اند. چنین اشتباه کوچک و ناچیزی عیب نیست و داد و بیداد کردن بر سر آن نیز به صلاح کشور نیست. کسانی که دنبال چنین اشکال گرفتنهایی هستند خودشان اشتباهات ، بلکه غرض ورزیهای فجیعی را مرتکب شده اند.
منبع: عربی برای همه

  1. gravatar

    # by ناشناس - ۱۲ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۱۶:۴۵

    ممنون استاد.
    استفاده کردیم.

  2. gravatar

    # by علی - ۱۲ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۱۶:۴۷

    سلام علیکم
    با اینکه از امثال مسیح مهاجری حالم به هم می خوره ولی حرف شما رو قبول می کنم چون می دونم بدون غرض و با دلیل حرف زدید.

  3. gravatar

    # by ناشناس - ۱۲ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۱۶:۵۰

    بابا یکی بگه بحث در این موضوع چه فایده ای داره؟!
    به فکر بدبختی های مردم باشید

  4. gravatar

    # by ناشناس - ۱۲ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۱۶:۵۴

    ای ول!
    از دیروز داشتم دنبال جواب این سوال می گشتم.
    متاسفنه خیلی ها بدون داشتن تخصصی در این زمینه صحبت می کنند.

  5. gravatar

    # by nasrin - ۱۲ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۱۶:۵۹

    احسنت
    ولی منبطل یا باطل. فرقی نمی کنه. فقط خدا این دانشگاه آزاد رو از دست اینها آزاد کنه

  6. gravatar

    # by ناشناس - ۱۲ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۲۲:۱۴

    «معیار دراین که بدانیم یک کلمه در عربی وجود دارد یا نه رجوع به معاجم لغوی و فرهنگ لغتهای اصیل عربی است که با الهام از آثار نظم و نثر عرب از دوران جاهلیت تا دهه های اولیه عصر اسلامی تالیف شده اند. وجود یک کلمه در یک کتاب که توسط یک غیر عرب آن هم در قرنهای اخیر تالیف شده است نشان دهنده وجود آن در زبان عربی نیست. »

    پس يك متخصص كامپوتر يا آي تي يا ژنتيك عرب زبان چون از كلماتي استفاده ميكند كه دركتب لغت مورد نظر شما نيست عربي اش فصيح نيس؟

  7. gravatar

    # by Unknown - ۱۲ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۲۳:۱۲

    دوست عزیز از سوال بسیار خوبتون ممنونم. سوال شما رو به همرا جواب به پست اضافه کردم.
    با تشکر

  8. gravatar

    # by ناشناس - ۱۳ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۱۰:۰۰

    بسمه تعالی- با سلام و احترام در تایید فرمایشات حضرتعالی باستحضار می رساند اینجانب وکیل دادگستری و کارشناس ارشد حقوق خصوصی هستم، در کنار من هم همکار و دوستم عزیزم نشسته اند که ایشان هم کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی و استاد دانشگاه هستند؛ ما در هیچیک از منابع فقهی و حقوقی و در هیچیک از سخنرانی و اظهارات اساتید فن با کلمه منبطل مواجه نشده ایم. ابتدا آنرا با کلمه منفسخ مقایسه کرده با تردید فراوان رای بر صحت احتمالی آن دادیم . اضافه می نماید اگر این کلمه وجود داشت و مجاز به استفاده از آن بودیم حتی یک دانشجوی سال اول حقوق نیز می بایست همانند کلمه منفسخ با آن در کتب مقدماتی خود روبرو شده از آن پس نیز در حرفه مرتبط خود آنرا استعمال نماید.

  9. gravatar

    # by ناشناس - ۱۳ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۱۸:۳۶

    خیلی جالبه که می بینم چیزهای بی اهمیتی مثل این ماجرا اینقدر با اهمیت میشه!!!!!!!!!!
    اگر اینقدر نگران درست نبودن این کلمه هستند ،لطفا کلمات دیگه ای که در فارسی استفاده میشن ونادرستند رو درست کنند!!!!!!!
    یه مثال ساده اش کلمه کهربا است که اصالتا فارسیه وعربها اونو استفاده میکنند اونوقت ما فارس زبانها کلمه کهربا رو ول کردیم وکلمه برق رو که عربیه استفاده میکنیم!!!!!

  10. gravatar

    # by Unknown - ۱۳ مهر ۱۳۸۹ ساعت ۲۳:۴۷

    من هم در بی اهمیت بودن این مساله با شما موافقم.
    در مورد کلمه کهربا جالب است بدانید که خود عربها از کلمه برق به این معنا استفاده نمی کنند! و از کلمه کهرباء استفاده می کنند!
    ما هم از کلمه کهرباء استفاده نمی کنیم و از برق استفاده می کنیم.

۱۲ مهر ۱۳۸۹

آیا کلمه منبطل در عربی وجود دارد؟

پاسخ کوتاه: این کلمه در عربی فصیح وجود ندارد ولی در لهجه های عامیانه و محلی موجود است.
 پاسخ تفصیلی: در روزهای اخیر جدال و مناقشه گسترده ای بر سر کلمه "منبطل" ایجاد شده است. قضیه از این قرار است که ریاست محترم قوه قضائیه آیت الله لاریجانی در سخنان خود از کلمه "منبطل" استفاده کرده و آقای مسیح مهاجری مدیر مسؤول روزنامه جمهوری  اسلامی به ایشان اشکال کرده که چرا از این کلمه که در زبان عربی وجود ندارد استفاده کرده است. در مقابل جمعی به دفاع از آقای لاریجانی پرداخته و با استناد به تعدادی کتاب فقهی و اصولی از جمله کتاب مجمع الأفکار میرزا هاشمی آملی سعی کردند وجود این کلمه در زبان عربی را اثبات کنند. خبر مربوط به این ماجرا در حال حاضر جزو پربیننده ترین خبرها در سایتهای خبری شده است!)
(مطالعه موضوع در سایت رجا نیوز)
با اینکه من اهل این جدالهای بی فایده سیاسی نیستم  و پرداختن به مشکلات دین و دنیای مردم را مهمتر از این امور می دانم ولی به منظور آگاهی هموطنان گرامی ذکر چند نکته را از باب اطلاع رسانی بر خود لازم دانستم:

معیار دراین که بدانیم یک کلمه در عربی وجود دارد یا نه رجوع به معاجم لغوی و فرهنگ لغتهای اصیل عربی است که با الهام از آثار نظم و نثر عرب از دوران جاهلیت تا دهه های اولیه عصر اسلامی تالیف شده اند. وجود یک کلمه در یک کتاب که توسط یک غیر عرب آن هم در قرنهای اخیر تالیف شده است نشان دهنده وجود آن در زبان عربی نیست. به عنوان مثال اگر بخواهیم از رفتن ریشه "بطل" به باب انفعال آگاه شویم باید به معجم مراجعه کنیم یا اینکه این کلمه را در قرآن و احادیث صحیح یا در کلام عرب عصر جاهلیت و ابتدای عصر اسلامی بیابیم .  در مورد "منبطل" با اینکه  این کلمه در باب انفعال است و این باب از ابواب معروف زبان عربی است، اما عربها هر ریشه ای را در هر ماده ای استعمال نکرده اند و ما در عربی باید پیرو استعمال عرب باشیم. همینطور است ماده "ض ر ب" که مانند "ب ط ل" در باب انفعال استعمال نشده است و در عربی فصیح درست نیست که بگوییم "انضرب".
بنده با وجود اطمینان از نبود کلمه "منبطل" در زبان عربی فصیح در 10 معجم معتبر عربی جستجو کردم و هیچ اثری از این کلمه و استعمال ماده "ب ط ل" در باب انفعال نیافتم.
شما نیز برای اطمینان میتوانید از سایت الباحث العربی که یک معجم عربی آنلاین است و قابلیت جستجو در پنج معجم معتبر عربی را دارد، استفاده کنید.
http://www.baheth.info
نکته دیگر اینکه در عربی باب انفعال برای تبدیل فعل متعدی به لازم است. مثلا جَرَح ( زخمی کرد) اگر به باب انفعال برده شود (انجرح) معنایش می شود زخمی شد. اما "بطل" خودش لازم است(باطل شد) و فعل لازم به باب انفعال برده نمی شود.
سوال1:
شاید کسی اشکال بکند که اگر این کلمه در زبان عربی وجود ندارد پس چرا با جستجو در گوگل میتوان سایتهای عربی فراوانی را یافت که از این کلمه در آنها استفاده شده است؟ پاسخ این است که عربها در لهجه های عامیانه از بسیاری از قواعد عربی تخلف کرده اند و از میان این تخلفات استعمال یک ماده یا ریشه در ابوابی است که قبلا در آن استعمال نشده است. با دقت در سایتهایی که ایم کلمه در آنها یافت میشود، میتوان به طور کامل ملاحظه کرد که شخصی که که این کلمه را نوشته در حال صحبت کردن به یکی از لهجه های عامیانه بوده و یا با وجود صحبت به عربی فصیح از لهجه عامیانه تاثیر پذیرفته است.
مشاهده نتیجه جستجو در گوگل 
سوال 2: پس يك متخصص كامپوتر يا آي تي يا ژنتيك عرب زبان چون از كلماتي استفاده ميكند كه دركتب لغت نیست عربي اش فصيح نيست؟
 موضوع اصطلاحات علوم جدید مانند آی تی و ... فرق می کند. در زمان قدیم هم ماده "ب ط ل" وجود داشت و هم معنایی که آقای لاریجانی با این کلمه قصدش کردند ولی عرب هیچ وقت نگفت "انبطل" یا "منبطل" و فقط می گفت "بَطَلَ" یا "أبطِل" به صورت مجهول.
اما اصطلاحات جدید مانند ژنتیک و آی تی که در زمان قدیم وجود نداشت تا برایش کلمه وضع کنند. بنا بر این در اصطلاحات جدید گاهی واژه شناسان عرب مجبور می شوند بعضی ماده ها را در ابوابی استعمال کنند که در عربی قدیم در آن استعمال نشده بودند مانند "حاسوب" که به معنای رایانه است و ماده "ح س ب" در گذشته در وزن "فاعول" استفاده نشده بود و این یک استعمال جدبد است. اما باطل بودن یا باطل شدن  اصطلاح جدیدی نیست. حتی  به فرض جدید بودن باید در معجمهای عربی معاصر که اصطلاحات آی تی و ژنتیک و .. را هم درخود دارد یافت می شد که نمی شود. با اینکه کلماتی مانند "حاسوب" در معاجم عربی معاصر یافت می شوند ولی کلمه منبطل حتی در معجمهای عربی معاصر هم وجود ندارد چون این استعمال فصیح نیست. 
البته این را هم باید اضافه کنم که معمولا در این علوم از کلمات بیگانه و مخصوصا انگلیسی بیشتر استفاده می شود که باز فصیح یا غیر فصیح بودن آنها پیرو استعمال عرب است. ممکن است مانند کلمه "تلفاز" به معنای تلوزیون، استعمالش در عربی فصیح  آنقدر رایج شود  که کلمه فصیح به شمار آید و در معاجم عربی فصیح معاصر ذکر شود و ممکن است مانند کلمه "ایمیل" فقط در گفتار و کوچه و بازار استفاده شود و کسی در مقاله یا کتاب از آن استفاده نکند و به جای آن از "البرید الالکترونی" استفاده کند. با اینکه هر دو جزء کلمه دوم هم غیر عربی است ولی استعمالش در عربی فصیح امروز رایج شده و ما آنرا کلمه فصیح حساب می کنیم. اما استعمال کلمه "منبطل" در عربی فصیح معاصر هم درست نیست و اگر کسی در شعر یا مقاله و کتابی که به عربی فصیح نوشته از آن استفاده کند مطمئنا ادبای عرب آنرا اشتباه محسوب می کنند.

نتیجه این که این کلمه در عربی فصیح وجود ندارد ولی در لهجه های عامیانه وجود دارد. البته اصطلاح منبطل ساخته ریاست محترم قوه قضائیه نیست و قبل از ایشان هم بسیاری دچار به اشتباه از این کلمه در قالب مقالات یا کتبی که به عربی فصیح نوشته شده استفاده کرده اند. چنین اشتباه کوچک و ناچیزی عیب نیست و داد و بیداد کردن بر سر آن نیز به صلاح کشور نیست. کسانی که دنبال چنین اشکال گرفتنهایی هستند خودشان اشتباهات ، بلکه غرض ورزیهای فجیعی را مرتکب شده اند.
منبع: عربی برای همه

۱۰ نظر:

  1. ممنون استاد.
    استفاده کردیم.

    پاسخحذف
  2. سلام علیکم
    با اینکه از امثال مسیح مهاجری حالم به هم می خوره ولی حرف شما رو قبول می کنم چون می دونم بدون غرض و با دلیل حرف زدید.

    پاسخحذف
  3. بابا یکی بگه بحث در این موضوع چه فایده ای داره؟!
    به فکر بدبختی های مردم باشید

    پاسخحذف
  4. ای ول!
    از دیروز داشتم دنبال جواب این سوال می گشتم.
    متاسفنه خیلی ها بدون داشتن تخصصی در این زمینه صحبت می کنند.

    پاسخحذف
  5. احسنت
    ولی منبطل یا باطل. فرقی نمی کنه. فقط خدا این دانشگاه آزاد رو از دست اینها آزاد کنه

    پاسخحذف
  6. «معیار دراین که بدانیم یک کلمه در عربی وجود دارد یا نه رجوع به معاجم لغوی و فرهنگ لغتهای اصیل عربی است که با الهام از آثار نظم و نثر عرب از دوران جاهلیت تا دهه های اولیه عصر اسلامی تالیف شده اند. وجود یک کلمه در یک کتاب که توسط یک غیر عرب آن هم در قرنهای اخیر تالیف شده است نشان دهنده وجود آن در زبان عربی نیست. »

    پس يك متخصص كامپوتر يا آي تي يا ژنتيك عرب زبان چون از كلماتي استفاده ميكند كه دركتب لغت مورد نظر شما نيست عربي اش فصيح نيس؟

    پاسخحذف
  7. دوست عزیز از سوال بسیار خوبتون ممنونم. سوال شما رو به همرا جواب به پست اضافه کردم.
    با تشکر

    پاسخحذف
  8. بسمه تعالی- با سلام و احترام در تایید فرمایشات حضرتعالی باستحضار می رساند اینجانب وکیل دادگستری و کارشناس ارشد حقوق خصوصی هستم، در کنار من هم همکار و دوستم عزیزم نشسته اند که ایشان هم کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی و استاد دانشگاه هستند؛ ما در هیچیک از منابع فقهی و حقوقی و در هیچیک از سخنرانی و اظهارات اساتید فن با کلمه منبطل مواجه نشده ایم. ابتدا آنرا با کلمه منفسخ مقایسه کرده با تردید فراوان رای بر صحت احتمالی آن دادیم . اضافه می نماید اگر این کلمه وجود داشت و مجاز به استفاده از آن بودیم حتی یک دانشجوی سال اول حقوق نیز می بایست همانند کلمه منفسخ با آن در کتب مقدماتی خود روبرو شده از آن پس نیز در حرفه مرتبط خود آنرا استعمال نماید.

    پاسخحذف
  9. خیلی جالبه که می بینم چیزهای بی اهمیتی مثل این ماجرا اینقدر با اهمیت میشه!!!!!!!!!!
    اگر اینقدر نگران درست نبودن این کلمه هستند ،لطفا کلمات دیگه ای که در فارسی استفاده میشن ونادرستند رو درست کنند!!!!!!!
    یه مثال ساده اش کلمه کهربا است که اصالتا فارسیه وعربها اونو استفاده میکنند اونوقت ما فارس زبانها کلمه کهربا رو ول کردیم وکلمه برق رو که عربیه استفاده میکنیم!!!!!

    پاسخحذف
  10. من هم در بی اهمیت بودن این مساله با شما موافقم.
    در مورد کلمه کهربا جالب است بدانید که خود عربها از کلمه برق به این معنا استفاده نمی کنند! و از کلمه کهرباء استفاده می کنند!
    ما هم از کلمه کهرباء استفاده نمی کنیم و از برق استفاده می کنیم.

    پاسخحذف